Bertso saio enregistré par Michel Itçaina à Cambo-les-bains en 1965 (trinquet)

Bertso saio enregistré par Michel Itçaina à Cambo-les-bains en 1965 (trinquet)

Bertso saio Mixel Izainak grabaturik, Kanbon, 1965ean (trinketean)

Hirigoyen Bidart, Marie

1965.10.17

2017

2013

néant

enregistrement musical

enregistrement sonore

02:03:46

basque

BM (N°1_1 / 1_2 / 3_1)

bertsularisme

chant

musique

culture

littérature orale

MUS0103-a

0’00 Agurrak
- Prise de parole 1 (Xanpun)
- Prise de parole 2 (Xalbador)
- Prise de parole 3 (Mattin)
- Prise de parole 4 (Ezponda)

3’28 SENAR-EMAZTEAK (Mattin / Xalbador) : « Mixel Itzaina-k : Mattin eta Xalbador atzo eztaietan ginituen. Ezta gezurra : Baigorrin zíren eztaietan. Eta galdatuko diotegu jarriko ditugun atzo ezkondu ziren jaun eta andere esposaren plazan. Xalbador, zu izanen zira jaun esposa, atzo ezkondua ; eta zu, Mattin, andere esposa, atzo ezkondua. Segur baduzue gauza unkigarririk erraiteko elgarri. »

- Prise de parole 1 (Xalbador)
Xal.: Hauxe da egun xoragarria
argitu duen neretza!
Badakizue engoitik zer den
gizonen naturaleza;
gure bideen baterazaile
lehenik izan da apeza,
bai azkenean bete izan da
aspaldi nuen ametsa!

- Prise de parole 2 (Mattin)
Mat.: Nere senarra, zuri kantatzen
oraitxe nauzu hasiko:
ni ere hortaz konten naizela
aitor dut lendabiziko.
Zuretzat dena amo dio naiz,
no!'
eztuzu sinetsiko?
Atzotik zuri dena eman naiz
eta denbora guziko!

- Prise de parole 3 (Xalbador)
Xal.: Bien artean gaur iragan da
gauza bat miretsgarria;
lagun maitea, badakizuia
hori zonbat den haundia?
Biek etxe bat egiten dugu,
hori ez daike kanbia;.
nik egin dizut ezkoa eta
zu zira hango argia!

- Prise de parole 4 (Mattin)
Mat.: Nik ez nakian oraino zer zen
espos-biharamuna,
hauxe da bada hau zoriona
elgarrekilan duguna!
Nik otoitzean pasatua dut
kasik atzoko eguna,
gure Jeinkoak eman baiteraut
desira nuen laguna!

- Prise de parole 5 (Xalbador)
X al. : Gauaz izarrak ageri dira
ainitz disdiran zeruan,
eta izarrikan ederrena
egun zu zaitut onduan;
zuretzat amo dio beroa
daukat nik bihotz-xokuan,
ni baino gizon urusagorik
segur ez dago munduan!

- Prise de parole 6 (Mattin)
Mat.: Nere bizia egin nai nuen
zu bizi ziren etxian,
amo dio bat partikularra
bainuen nik bihotzian;
senar-emazte biziko gira
elgarrekilan aisian,
gaur bezin goxo balin bazira
zure denbora guzian.

- Prise de parole 7 (Xalbador)
Xal.: Zonbaitek ezkontzaren kontrako
ainitz gauza badakite,
honek zonbaiti kartzen duela
abantail bezenbat kalte;
bainan ni baino urosagorik
mundu huntan ez ditaike,
baldin zuk beti banezakezu
egun nauzun bezain maite.

Mattin Treku, Ahal dena, San Sebastian, Auspoa liburutegia, 1971, pp. 94-97.

9’28 Aita (Xanpun) / Semea (Ezponda) / HLMetarat bizitzerat heldu. Semea kontent, aitak gogoa ardura etxe zaharrean.
- Prise de parole 1 (Xanpun)
- Prise de parole 2 (Ezponda)
- Prise de parole 3 (Xanpun)
- Prise de parole 4 (Ezponda)
- Prise de parole 5 (Xanpun)
- Prise de parole 6 (Ezponda)

14’38 Xalbador eta Mattin : « Mixel Itzaina·k : Oixtiko ezkon berriak, Mattin eta Xalbador, hatxemaiten ditugu hamabortz urteren buruan. Airea emana. »

- Prise de parole 1 (Xalbador)
Xal.: Oi, lenagoko egun goxoa
orai balitz berriz haste!
Bainan geroztik joan zaizkigu
ainitz egun eta aste.
Maitasunaren iraupenari
deusik konpara ez daike,
zendako ez nuzu, lagun maitea,
len ninduzun bezain maite?

- Prise de parole 2 (Mattin)
Mat.: Senar maitia, nik errepusta
emanen dautzut gaur fite,
lenago hola ezkondu zienek
hori ongi badakite;
eta jenderi esplikatzeko
horixe badakit nik e:
zu ere aise goxoago zinen
duela hamabortz urte!

- Prise de parole 3 (Xalbador)
Xal.: Orduan bezain maitagarria,
Maria, etzira egun,
etzira orduan bezain goxoa,
ez orduan bezain legun!
Alta apezak ere predikuz
aski esplikatu zauzun;
orai eztuzu zuk egun hartan
zinuen hainbat goxotasun!

- Prise de parole 4 (Mattin)
Mat.: Senar maitia, elgarrekilan
pasatu tugu zonbeit gau,
eta goguan, gaizua, har zak
orai erran bahautan hau:
geroztik huna nahi bezala
ni senarrak ibilki nau,
jakin zazue sobera ona
izatuak galdu bainau!

- Prise de parole 5 (Xalbador)
Xal.: Ni baino gizon urosagorik
orduan etzen munduan,
ez eta naski aingerurikan
ere etzagon zeruan;
pottaka jan nai ninduen eta
nik ere bera nai nuan,
urriki hau bezik ez dut egun:
jan izan banu orduan!

- Prise de parole 6 (Mattin)
Mat.: Gu biak esposatu ginela
baditu hamabortz urte,
denborak ere kaibiatu dien
ordutikan baditake:
potta galdeka has ten zitzautan
ohera joan eta fite,
eta gaur berriz esker txarra ta
«Aldetikan bazter zaite!»

- Prise de parole 7 (Xalbador)
Xal.: Oraino ere, lagun maitea,
zutaz ez dezaket etsi;
idortasun hoi axalean da,
ez nauzu barnez gaitzetsi;
egun zernahi erranik ere
laudatuko nauzu etzi,
ez dut posiblez zureganikan
eskerniorik merexi.

Mattin Treku, Ahal dena, San Sebastian, Auspoa liburutegia, 1971, pp. 97-100.

21’00 Ezpondek bi emaztegai baditu : Bata itsusia bainan abila, bestea polita bainan zozoa. Aita Mattini galdegiten dio kontseilu (Ezponda / Mattin)
- Prise de parole 1 (Ezponda)
- Prise de parole 2 (Mattin)
- Prise de parole 3 (Ezponda)
- Prise de parole 4 (Mattin)
- Prise de parole 5 (Ezponda)
- Prise de parole 6 (Mattin)

25’38 Euskarazko mezaren alde : Xalbador / Frantses mezaren alde : Xanpun
- Prise de parole 1 (Xalbador)
- Prise de parole 2 (Xanpun)
- Prise de parole 3 (Xalbador)
- Prise de parole 4 (Xanpun)
- Prise de parole 5 (Xalbador)
- Prise de parole 6 (Xanpun)
- Prise de parole 7 (Xalbador)
- Prise de parole 8 (Xanpun)

31’05 Ameriketara joan artzain gazte bat da Xalbador. Bakarrik da mendian. Xalbadorrek mezua bidaltzen du eta arrapostua ukaiten Xanpun aita, Mattin ama eta Ezponda emaztearenganik.
- Prise de parole 1 (Xalbador)
- Prise de parole 2 (Xanpun)
- Prise de parole 3 (Xalbador)
- Prise de parole 4 (Mattin)
- Prise de parole 5 (Xalbador)
- Prise de parole 6 (Ezponda)

37’30 Ezponda, zer da zerua edo parabisua (2 bertso)
- Prise de parole 1 (Ezponda)

39’36 Mattin, xingar azpiak ebatsi dauzkizute. Ohoinari mezua (2 bertso)
- Prise de parole 1 (Mattin)

41’30 Xanpun, mutxurdin zahar bat zira. Zendako gelditu zira mutxurdin ? (2 bertso)
- Prise de parole 1 (Xanpun)

43’34 Xalbador, 20 urteko mutil gazte enbalditua. Ttipitan ageri zen enbalditua izanen zinela. Hala ere, hazi zaituzte. Untsa egin dutea ? (2 bertso aitameri)
- Prise de parole 1 (Xalbador)

MUS0103-b

0’00 Discours (Labéguerie) : Erresilen omenez

6’02 Erresilen omenez
- Prise de parole 1 (Xanpun) 2 bertso
- Prise de parole 2 (Mattin) 2 bertso

- Prise de parole 3 (Xalbador) 3 bertso
- Prise de parole 4 (Ezponda) 2 bertso

14’02 Aita saindua izan da…
- Prise de parole 1 (Xanpun) 2 bertso
- Prise de parole 2 (Mattin)
- Prise de parole 3 (Xalbador)
- Prise de parole 4 (Ezponda)

18’32 Zer gertatu da Ahetzen Mattin operatu eta ? (Mattin)
- Prise de parole 1 (3 bertso)

21’28 Sortzekoak dira eta Jinkoak galdegiten du nun sortu nahi duten, aberats ala pobre, gizon ala emazte (Xanpun / Ezponda)
- Prise de parole 1 (Xanpun)
- Prise de parole 2 (Ezponda)
- Prise de parole 3 (Xanpun)
- Prise de parole 4 (Ezponda)
- Prise de parole 5 (Xanpun)
- Prise de parole 6 (Ezponda)

25’47 Mattin emaztea da eta Xalbador gizona. Bakoitxak besteari defota hautatu behar dio.
- Prise de parole 1 (Xalbador)
- Prise de parole 2 (Mattin)
- Prise de parole 3 (Xalbador)
- Prise de parole 4 (Mattin)
- Prise de parole 5 (Xalbador)
- Prise de parole 6 (Mattin)

30’00 MUTXURDIN BATI : « Mixel Itzaina-k : Mattin, urerat erori zira, eta itotzera zoazi. Zure azpiko aldean mutxurdin bat ari da beherago, xuriketa garbitzen. Eta zure salbatzera jiteko ordez, erraiten dautzu, mokoka hasten zaizu, ura zikintzen diozula. Halarik ere, ito aintzin bizpahiru bertsu kantatzen dizkiozu. (Mattin) »

Mat.: Izigarrizko zorigaitza zaut
oraitxetto neri jina:
urerat eroria nintzen ta
handik atera ezina.
Neskazar bati hemendik ai naiz
oihu eta irrintzina,
bainan halere ezin urrikal
aldean den mutxurdina!

Harek ezpaitu ongi ikusten
ni lanjerian nagola,
hari etzaio axolarikan
galduik e ene odola;
Iagundu gabe hantxet uzten nau
erasia dariola,
bere errenkura hauxe dauka:
ura zikintzen diotala!

Laguntza badut azken orduan
nik hareri preposatu,
eta laguntzarik egin gabe
mutxurdinak ni ukatu;
mundu huntarik horren eskasian
behar baitut nik partitu,
enaiz harritzen neskazar hori
ez dela, ez, esposatu!

Urain barnian ikusten dut nik
gaur itotzera noala,
ta ito gabe hauxe' kantatu
nahi nuke berehala:
mutxurdina, zu ego ten bazai
bakarrikan hola-hola,
Jainkoak surat egorriko du
fruitu gabeko arbola!

Mattin Treku, Ahal dena, San Sebastian, Auspoa liburutegia, 1971, pp. 103-105.

33’37 Discours d’entracte (antolatzaileak)

35’03 Berstoak
- Prise de parole 1
- Prise de parole 2
- Prise de parole 3

coupure

37’21 Kantu bat : « Barda arratsean »
Laurent Loyatho

coupure

39’47 Bertsoak (début coupé)
- Prise de parole 1 (Xalbador)

coupure

40’29 Bertsoak (début coupé)
- Prise de parole 1 (Ezponda)
- Prise de parole 2 (Xanpun)
- Prise de parole 3 (Ezponda)
- Prise de parole 4 (Xanpun)
- Prise de parole 5 (Xalbador)
- Prise de parole 6 (Xanpun)

coupure

43’50 Bertso bat (début coupé)
- Prise de parole 1 (Mattin)

coupure

44’01 Bertsoak (début coupé)
- Prise de parole 1 (Xalbador)

44’30 Lau azken hitzak :
- Prise de parole 1 : Frango / Zango / Tango / Kanbo (Xanpun)
- Prise de parole 2 : Euskaltzale / Pilale-Bidale ? / Loale / Kardinale (Xalbador)
- Prise de parole 3 : Nahas / Berriz has / Buru has / Barabas (Mattin)

coupure

MUS0103-c

0’00 Lau azken hitzak (suite)
- Prise de parole 4 : Aipatua / Arrapatua / Hartua / Gatua (Ezponda)
- Prise de parole 5 : Bildu / Iduri du / Les yeux doux / Pompidou (Xanpun)
- Prise de parole 6 : Nehor / Eror / Agor / Xalbador (Xalbador)
- Prise de parole 7 : Fin / Adin / Mutxurdin / Mattin (Mattin)
- Prise de parole 8 : Picota / Jota / Bota / Tricota (Ezponda)

5’50 Kantua hasten eta bertsolariek finitu behar dute
- Igande arrats … (Ezponda)
- Haurrak ikasazue … (Xanpun)
- Aitak eman zerautan … (Xalbador)
- Xarmegarria zira … (Mattin)
- Lili bat ikusi dut … (Ezponda)
- Amodioa … (Xanpun)
- Eztei ederrak alegrantzia … (Xalbador)

10’25 Lehen lerroak hasiko eta aire ezagutua
- Prise de parole 1 (Mattin)
- Prise de parole 2 (Ezponda)
- Prise de parole 3 (Xalbador)
- Prise de parole 4 (Xanpun)
- Prise de parole 5 (Ezponda)
- Prise de parole 6 (Mattin)

- Prise de parole 7 (Xalbador)
- Prise de parole 8 (Xanpun)
- Prise de parole 9 (Ezponda)
- Prise de parole 10 (Mattin)
- Prise de parole 11 (Xalbador)

15’57 Punduka : Bat hasi bestak erantzun ….
- 4 bertso

17’57 Kantu bat : « Urso paloma »
Laurent Loyatho

22’10 Bertsolari bakoitzak agurtzeko bertso bat
- Prise de parole 1 (Ezponda)
- Prise de parole 2 (Xanpun)
- Prise de parole 3 (Xalbador)
- Prise de parole 4 (Mattin)

26’31 Kantu bat : « Gernikako arbola » (denen artean)

Pays basque (France)

Cambo-les-Bains

20e siècle

paternité, pas d’utilisation commerciale, pas de modification

ITZAINA Mixel, Xalbador, Donostia, Elkarlanean, 2014.

Mattin Treku, Ahal dena, San Sebastian, Auspoa liburutegia, 1971.

Jeu de données de conservation au format WAVE sur le serveur intranet OPARO (IKER UMR 5478)

MUS0103

Itçaina, Michel

Aire Etxart, Fernando "Xalbador"

Ezponda Lagan, Dominique "Ezponda"

Sein Usandizaga, Manuel "Xanpun"

Treku Inhargue, Mattin "Mattin"

Itçaina, Michel (gai emailea)

public

stockage (wave) : 16 bits / 44,1 kHz / 624,7 Mo

diffusion web (Ogg Vorbis) : 68,2 Mo

homme

monodie

polyphonie

chant improvisé

chant a capella