Lettre de Cathalin Marie Berrogain à Catherine Laborde, veuve de Jelos

Lettre de Cathalin Marie Berrogain à Catherine Laborde, veuve de Jelos

Marie Berrogainen gutuna Catherine Laborderi

Berrogain, Cathalin Marie

Lamikiz, Xabier (photographie numérique) / Padilla-Moyano, Manuel (transcription de la lettre) / Videgain, Charles (transcription de la lettre)

CNRS IKER (UMR 5478)

15.03.1757

01.10.2016

01.07.2016

manuscrit

PDF

2 fichiers (fac-similé 3 p., 3538 Ko et transcription 2 p., 198 Ko)

basque

philologie

correspondance

dialectologie

labourdin

famille

vie domestique

Une femme du Labourd écrit à son amie vivant à Louisbourg au Canada. La lettre, convoyée par un bateau parti de Bayonne, fut saisie durant la traversée par la marine anglaise en 1757.

Une femme, Cathalin Marie Berrogain (Marie Berrogain), écrit à une amie, Catherine Laborde, pour se plaindre d’être dans le chagrin et persécutée par la famille. Elle va cependant mieux, n’a plus de fièvre, ne boit plus que de la tisane et pas de vin. Sa fille s’est mariée il y a cinq mois avec un homme agréable et elle en reçoit de l’aide. Elle demande à Catherine Laborde de lui rembourser divers frais dont des médicaments, des frais de pèlerinage à Arantzazu, pour 43 livres et plus, comme elle le lui a déjà réclamé, bien qu’elle n’ait pas eu de réponse par le biais de Jakube Agerreta. Elle a besoin urgent de cet argent car elle a des dettes bien qu’elle ait grand cœur. Elle la prie de lui envoyer de l’argent plutôt que de la morue. Elle remet la lettre au capitaine Larmet (sic). Salutations.

Bayonne

Louisbourg

18e siècle

Domaine public

Nous tenons à exprimer notre sincère gratitude aux Archives nationales de l'Amirauté britannique pour la permission de publier les images numériques.

Paternité - Pas d'utilisation commerciale - Partage selon les Conditions Initiales [CC] [BY] [NC] [SA]

A bertsioa

<26.1r> 128
A mademoiselle / mademoiselle catherine / laborde veuve de jellos / a louis bourc

<26.2r> abayonne 15 avril dije mars 1757

/ cathalina eta / ene adiscidea desiratcen dut presentecoac / causi çaitçan osasuna perfet batean /5 çure familla guçiarecin, enea esta ona / aspaldico demboran: çhagriñac eta / persequçioneac içatu tut famillarecin / non hauçitan hari bainais: egiada / presentean aphur bat osasuna piçhca /10 bat. badudala suqhar langitac qitatu / nau. ene edaria da tiçana: arno batere / gabe. bors illabete huntan; alaba / gastia esconduda giçon prestubatecin / çerbaites fagoratçen nau. baita ene /15 seme caharrenac ere, jencoac içan / deçala nitas pietate, badaciçu hemen / ascen içatu çiñean fornitu içan nosci / qitçula boticatic escatu çiñoscidanac / contuan tut, luçe liteqe çhehetasuna /20 esplicatçea. liburuan diren arren, baita / arançaçura guan çiñean içan çintuen / sosac; hala munta dute: guciec: berrogoi / libera eta hamairu sos. badu çembait / dembora escribatu notçula. estut çure /25 errepustaric içatu, etçaçula pensa / lehenagoco contua; hemen ematen dudala / eçen jacube agerretaren ecutic içatu / nituen. baita çure letra ere, ene adiscide / erraten dotçut egias çorrac egintuteta /30 bihar handitan nais. estimatuco dut / prestatçen baçiñot beçala, es bada othoi / falta, eçagutu duçu ene bihoxa çure / ocasionetan. hala oroit çaite ene bihar / handias. jencoa laudatçen dut eta othoisten /35 esnaçan arren abandona munduan biçi / gareiño asco icus deçaqegu. cembat icusi dut. guti iguriqiric / axegiñago egiñen dotaçu diruba egorçea. eçen: bacalluba / jencoari. gomenda naçaçu ene othoixian etçare ahançia;

<26.2v> letrapresentecoa ematen dotçuna, deitçenda / monsieur martin larmet capitaiña, egor datçu / horrecin othoisten çaitut: esparança hortan / gelditçen nais çure çervitçary afligitua /5 ene adiscide cathalin marie berrogain / veuve Detçheto, salutatçendut çure familla

B bertsioa

<26.1r> 128
A Mademoiselle Mademoiselle Catherine Laborde, veuve de Jellos. A Louisbourc.

<26.2r> A Bayonne, 15 avril, dis-je mars 1757.

Cathalina eta ene adiskidea, desiratzen dut presentekoak kausi zaitzan osasuna perfet batean zure familla guziarekin. Enea ezta ona aspaldiko denboran: xagriñak eta persekuzioneak izatu tut famillarekin, non hauzitan hari bainaiz. Egia da presentean aphur bat osasuna pixka bat badudala: sukhar lanjitak kitatu nau. Ene edaria da tizana, arno batere gabe. Bortz illabete huntan alaba gaztia ezkondu da gizon prestu batekin. Zerbaitez fagoratzen nau, baita ene seme zaharrenak ere; Jenkoak izan dezala nitaz pietate. Badakizu hemen azken izatu ziñean fornitu izan nozkitzula botikatik eskatu ziñozkidanak. Kontuan tut, luze liteke xehetasuna esplikatzea, liburuan diren arren. Baita Aranzazura guan ziñean izan zintuen sosak; hala munta dute: guziek berrogoi libera eta hamairu sos. Badu zenbait denbora eskribatu notzula; eztut zure errepustarik izatu. Etzazula pentsa lehenagoko kontua hemen ematen dudala, ezen Jakube Agerretaren eskutik izatu nituen, baita zure letra ere. Ene adiskide, erraten dotzut egiaz: zorrak egin tut eta bihar handitan naiz. Estimatuko dut prestatzen baziñot bezala, ez bada othoi falta. Ezagutu duzu ene bihotza zure okasionetan; hala oroit zaite ene bihar handiaz. Jenkoa laudatzen dut eta othoizten ez nazan arren abandona. Munduan bizi gareiño asko ikus dezakegu; zenbat ikusi dut guti igurikirik. Atsegiñago egiñen dotazu diruba egortzea ezen bakalluba. Jenkoari gomenda nazazu, ene othoitzian etzare ahantzia.

<26.2v> Letra presentekoa ematen dotzuna deitzen da Monsieur Martin Larmet kapitaiña. Egordatzu horrekin, othoizten zaitut esparantza hortan. Gelditzen naiz zure zerbitzari aflijitua, ene adiskide. Cathalin Marie Berrogain, veuve d'Etçheto. Salutatzen dut zure familla.

Oharra

2r:27 ecutic : menturaz escutic irakurri behar da; ala ecutic ‘dirutik’ ote?